نیکلای دوروف کیست؟ نابغه‌ خاموش پشت تلگرام و برادر پاول دوروف

نیکلای دوروف کیست؟ نابغه‌ خاموش پشت تلگرام و برادر پاول دوروف در حالی که پاول دوروف، بنیان‌گذار تلگرام، پس از بازداشت جنجالی‌اش در پاریس در سال گذشته دوباره در کانون توجه جهانی قرار گرفته، نام برادر بزرگ‌ترش، نیکلای، مغز فنی و ریاضی‌دان درون‌گرای پشت این پلتفرم هم بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده است.

بی‌بی‌سی: در حالی که پاول دوروف، بنیان‌گذار تلگرام، پس از بازداشت جنجالی‌اش در پاریس در سال گذشته دوباره در کانون توجه جهانی قرار گرفته، نام برادر بزرگ‌ترش، نیکلای، مغز فنی و ریاضی‌دان درون‌گرای پشت این پلتفرم هم بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده است.

پاول دوروف، چهره‌ای شناخته‌‌شده است. گروهی او را نماد آزادی بیان و بعضی او را شخصیتی بسیار مشکوک می‌دانند.

در ماه‌های اخیر، با گسترش ویژگی‌های تازه در تلگرام، از جمله ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی و تداوم بحث‌ها درباره نقش این پیام‌رسان در حریم خصوصی کاربران و جریان اطلاعات جهانی، توجه‌ها دوباره به فردی جلب شده است که ساختار رمزگذاری و پروتکل‌های فنی این شبکه را طراحی کرد. ایده ارز دیجیتال بومی این اپلیکیشن و پلتفرم بلاک‌چین هم از نیکلای بود.

نیکلای دوروف، برادر بزرگ‌تر پاول، از چهره‌هایی است که به‌ندرت در رسانه‌ها ظاهر می‌شود. او همان کسی است که در پشت صحنه دو پروژه بزرگ فناوری روسیه، شبکهٔ اجتماعی وی‌کی و پیام‌رسان جهانی تلگرام نقشی تعیین‌کننده داشت.

نیکلای با وجود جایگاه حیاتی‌اش در موفقیت‌های تجاری خانواده دوروف، برخلاف برادرش از هیاهوی دنیای رسانه فاصله گرفته و به حوزه علم و پژوهش وفادار مانده است. او بر اساس گزارش‌های موجود، همچنان در سن‌پترزبورگ زندگی می‌کند و به عنوان پژوهشگر ارشد در مؤسسه ریاضی استکلُف وابسته به آکادمی علوم روسیه فعالیت دارد و بر روی نظریه اعداد و هندسه مطلق کار می‌کند. گاهی هم در شبکه‌های اجتماعی از فساد دولتی و مداخله نظامی روسیه در اوکراین انتقاد می‌کند.

پسران دوروف در خانواده‌ای فرهنگی در سن‌پترزبورگ به دنیا آمدند. پدرشان، والری دوروف، زبان‌شناس و متخصص علوم کلاسیک بود. نیکلای چهار سال از پاول بزرگ‌تر است و از همان کودکی استعدادی فوق‌العاده‌ در ریاضیات نشان داد.

او در دهه ۱۹۹۰ چند مدال طلا در المپیادهای بین‌المللی ریاضیات به‌دست آورد و در دهه ۲۰۰۰ به‌عنوان عضو تیم دانشگاه استانی سن‌پترزبورگ در مسابقات جهانی برنامه‌نویسی مقام قهرمانی کسب کرد.

در یکی از این مسابقات، لئونید ولکوف نیز حضور داشت که بعدها همکار نزدیک الکسی ناوالنی، منتقد مشهور ولادیمیر پوتین بود و حالا در تبعید زندگی می‌کند.

وقتی خبر رسید که نیکلای در فرانسه تحت تعقیب قرار گرفته، ولکوف با تعجب گفت: «دست از سر نیک دوروف بردارید! چرا این کارها را می‌کنید؟! او تبهکار نیست، او نابغه واقعی است.»

نیکولای کونوونوف، روزنامه‌نگار روس، در کتابش با نام «کد دوروف» نوشته است: «نیکلای کاملاً در علاقه‌اش غرق بود و به مسائل مالی یا حرفه‌ای اهمیت نمی‌داد. وقتی مجبور می‌شد در جمع صحبت کند، به سقف خیره می‌شد و سریع به طرف تخته‌سیاه می‌رفت. آنجا میان فرمول‌ها احساس آرامش بیشتری داشت.»

«آهن‌ربای استعداد»

کونوونوف گفت وقتی نیکلای در بن بود، پاول با او تماس گرفت و گفت که روی یک پروژه جدید کار می‌کند. پاول، برخلاف برادرش، از انتخاب میان علم و هنر امتناع می‌کرد: او در حالی که در رشته زبان‌شناسی تحصیل می‌کرد، به برنامه‌نویسی و طراحی هم علاقه‌مند بود. پاول در کنار تحصیلاتش، وب‌سایت گفت‌وگوی durov.com را برای هم‌رشته‌ای‌های خود ر مطالعات فلسفه، و همچنین spbgu.ru را به عنوان انجمنی آنلاین برای دانشجویان دانشگاه ایالتی سن‌پترزبورگ راه‌اندازی کرد.

پروژه شبکه اجتماعی «وی‌کی»، نسخه روسی فیسبوک، پروژه‌ای بود که نیکلای در ابتدا از آلمان درباره آن مشاوره می‌داد. او به سن‌پترزبورگ بازگشت تا مشارکت بیشتری در ساخت این سایت داشته باشد. سرانجام نقش مدیر ارشد فناوری را در وی‌کی بر عهده گرفت و برنامه‌نویسان برجسته‌ای را جذب کرد.

کونوونوف می‌گوید: «نیکلای دوروف آهن‌ربای جذب استعدادهای برتر برای پروژه بود.» آندری لوپاتین، مربی تیم برنامه‌نویسی روسیه، یکی از مهم‌ترین این افراد بود.

برادران دوروف در سال ۲۰۱۴ پس از آنکه گروه Mail.ru به مالکیت علی‌شیر عثمانوف، الیگارش مشهور، کنترل کامل سایت وی‌کی را به دست گرفت، آنجا را ترک کردند. با وجود این نیکلای صفحه خود را در وی‌کی فعال نگه داشت و تصویر نستور ماخنو، انقلابی آنارشیست اوکراینی را به عنوان عکس پروفایلش انتخاب کرد. بیشتر پست‌های او مربوط به تحقیقات علمی‌اش بود، اما درباره سیاست نیز اظهار نظر می‌کرد.

نیکلای، شبه‌ جزیره کریمه و منطقه دونباس در شرق اوکراین را به عنوان «مناطق اشغال‌شده» به دست نیروهای روسیه توصیف می‌کرد و از تقلب در انتخابات و «فساد عمیق نهادهای دولتی» شکایت داشت. فعالیت‌های او در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که او بسیاری از سیاستمداران و وبلاگ‌نویسان مخالف ، از جمله الکسی ناوالنی، اولگ کاشین و آرکادی بابچنکو را دنبال می‌کرد که مسکو آن‌ها را به عنوان «افراط‌گرایان» یا «عوامل خارجی» تلقی می‌کند.

میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری و نظریه اعداد

برادران دوروف پیش از خروج از وی‌کی در حال کار روی راه‌اندازی پیام‌رسان خود بودند. مثل گذشته، نیکلای و تیم برنامه‌نویسان نابغه‌اش مسئولیت توسعه را بر عهده داشتند. پاول چهره عمومی شرکت بود و علاوه بر رهبری، در طراحی رابط کاربری آن هم نقش داشت.

کونوونوف می‌گوید: «نیکلای دوروف به عنوان مدیر ارشد فناوری تلگرام منصوب شد، به این معنی که او مسئول پروتکل‌های انتقال داده‌ها و توسعه روش‌های فنی بود تا از درست کار کردن تلگرام و انتقال سریع پیام‌ها اطمینان حاصل کند.»

مرحله بعدی پروژه، ریشه در علاقه نیکلای به سیستم‌های بلاک‌چین داشت: ساخت شبکه غیرمتمرکزی که مال خودشان بود. نتیجه این کار «تون» یا شبکه باز تلگرام، و یک ارز دیجیتال مبتنی بر آن به نام «گرام» بود.

بنا بر گزارش‌ها این دو برادر موفق شدند ۱/۷ میلیارد دلار سرمایه، از جمله از رومن آبراموویچ، جذب کنند. با وجود این، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا راه‌اندازی گرام را متوقف کرد و تلگرام مجبور شد جریمه بپردازد، پول سرمایه‌گذاران را برگرداند و از تون فاصله بگیرد.

اما این اتفاقات مانع از آن نشد که بعضی از بخش‌های آن پروژه به تدریج وارد پیام‌رسان تلگرام نشود: کیف پول دیجیتال، مرورگر و یک فروشگاه اپلیکیشن اختصاصی. (به دلیل مقررات سخت‌گیرانه ارز دیجیتال، همه این ویژگی‌ها برای کاربران تلگرام در آمریکا در دسترس نیست.)

غرق شدن در دنیای بلاک‌چین، علاقه نیکلای دوروف به ریاضیات را کم‌رنگ نکرده است. او همچنان سخت مشغول کار روی نظریه اعداد و هندسه مطلق است و به عنوان پژوهشگر ارشد در مؤسسه ریاضی آکادمی علوم روسیه فعالیت می‌کند. نیکلای مقالاتی درباره موضوع‌های تحقیقاتی، از سیستم‌های عددی، فضاهای منظم و نگاشت‌ها گرفته تا ساختارهای ریاضیات استقرایی منتشر می‌کند.

روزنامه کامرسانت گفته است نیکلای دوروف همچنان در سن‌پترزبورگ زندگی می‌کند و به فعالیت‌های علمی خود ادامه می‌دهد. پاول دوروف پاسپورت چندین کشورمثل روسیه، فرانسه، سنت کیتس و نویس و امارات متحده عربی را دارد و گفته می‌شود نیکلای هم علاوه بر شهروندی روسیه، از تابعیت کشورهای دیگری برخوردار است.