ضدآفتاب SPF 30 یا 50؟ تفاوت‌ها، مزایا و نکاتی که باید بدانید

ضدآفتاب SPF 30 یا 50؟ تفاوت‌ها، مزایا و نکاتی که باید بدانید در حالی که بدن انسان برای سنتز ویتامین D، بهبود خلق‌وخو و خواب بهتر به میزان مشخصی از نور خورشید نیاز دارد، قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب می‌تواند خطر آفتاب‌سوختگی، پیری زودرس و در موارد شدید، سرطان پوست را افزایش دهد.

در حالی که بدن انسان برای سنتز ویتامین D، بهبود خلق‌وخو و خواب بهتر به میزان مشخصی از نور خورشید نیاز دارد، قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب می‌تواند خطر آفتاب‌سوختگی، پیری زودرس و در موارد شدید، سرطان پوست را افزایش دهد.

به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ اگر با مفهوم ضدآفتاب و عملکرد آن آشنایی چندانی ندارید، باید بدانید که SPF یا «فاکتور محافظت در برابر آفتاب» یکی از مهم‌ترین مواردی‌ست که هنگام انتخاب ضدآفتاب باید به آن توجه کرد. اکثر ضدآفتاب‌ها با SPFهایی مثل ۳۰ یا ۵۰ عرضه می‌شوند که درجات مختلفی از محافظت در برابر اشعه‌های UVB را ارائه می‌دهند. اما سؤال اینجاست: کدام‌یک را باید انتخاب کنیم؟

SPF چیست؟

SPF مخفف عبارت Sun Protection Factor یا «فاکتور محافظت در برابر آفتاب» است.

دکتر دباشی توضیح می‌دهد: «SPF نشان می‌دهد که یک ضدآفتاب تا چه اندازه از پوست در برابر اشعه‌ی UVB، که عامل اصلی آفتاب‌سوختگی و یکی از عوامل بروز سرطان پوست است، محافظت می‌کند.»
او می‌افزاید که SPF میزان محافظت در برابر اشعه‌ی UVA را اندازه‌گیری نمی‌کند؛ اشعه‌ای که عمیق‌تر به پوست نفوذ کرده و باعث پیری زودرس و تیرگی می‌شود. بنابراین، استفاده از ضدآفتاب‌های طیف وسیع (broad-spectrum) برای مقابله با هر دو نوع اشعه ضروری است.

ضدآفتاب و خطر سرطان پوست

بر اساس گزارش «آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان» وابسته به سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در جهان است. در سال ۲۰۲۲، بیش از ۱۰.۵ میلیون مورد جدید گزارش شده است. از میان ۳۳۰ هزار مورد ملانوما، حدود ۶۰ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند.

در حالی که عوامل مختلفی در بروز سرطان پوست نقش دارند، قرار گرفتن در معرض آفتاب همچنان یکی از مهم‌ترین عوامل خطر است.

انجمن متخصصان پوست آمریکا (AADA) اعلام کرده است که سرطان پوست یکی از قابل پیشگیری‌ترین انواع سرطان است و محافظت در برابر آفتاب، یکی از کلیدی‌ترین راهکارهای پیشگیری محسوب می‌شود.

در کنار استفاده از لباس‌های محافظ در برابر آفتاب، استفاده از ضدآفتاب برای قسمت‌هایی از پوست که در معرض نور مستقیم قرار می‌گیرند بسیار مهم است. نکاتی که هنگام انتخاب ضدآفتاب باید در نظر داشته باشید:
• محافظت طیف‌ وسیع (Broad-spectrum)
• مقاوم در برابر آب
• دارای SPF ۳۰ یا بالاتر

SPF 30 در برابر SPF 50: تفاوت چیست؟

هر دو SPF 30 و SPF 50 از پوست در برابر اشعه UVB محافظت می‌کنند، اما SPF 50 محافظت کمی بیشتری ارائه می‌دهد.
با این حال، دکتر دباشی تأکید می‌کند که تفاوت بین آن‌ها چندان زیاد نیست:
• SPF 30 حدود ۹۷٪ از UVB را فیلتر می‌کند.
• SPF 50 حدود ۹۸٪ از UVB را فیلتر می‌کند.

با اینکه تفاوت یک درصدی به‌نظر کم‌اهمیت است، اما در عمل، SPF 50 اغلب برای افراد پرخطر توصیه می‌شود، چرا که بیشتر مردم مقدار کافی از ضدآفتاب را استفاده نمی‌کنند و همین باعث کاهش محافظت واقعی می‌شود.

کدام‌یک را انتخاب کنیم؟ SPF 30 یا 50؟

انجمن متخصصان پوست آمریکا توصیه می‌کند از ضدآفتاب‌هایی با SPF ۳۰ یا بالاتر استفاده شود. اما نیاز به SPF بالاتر ممکن است بسته به نوع پوست افراد متفاوت باشد. افرادی که بیشتر به SPF ۵۰ نیاز دارند عبارت‌اند از:
• کسانی که پوست روشن دارند (نوع‌های I و II فیتزپاتریک) و به راحتی دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند.
• افرادی که دچار ملاسما یا مشکلات رنگ‌دانه‌ای پوست هستند.
• کسانی که تحت درمان‌های پوستی مانند لیزر، پیلینگ شیمیایی یا رتینوئید هستند.
• کودکان، ورزشکاران و افرادی که بیشتر در فضای باز کار می‌کنند.
• افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف یا دارای سابقه‌ی سرطان پوست.

دکتر دباشی می‌گوید: «پوست‌های تیره‌تر به دلیل وجود ملانین بیشتر، مقداری محافظت طبیعی دارند، اما همچنان نیاز به ضدآفتاب دارند تا از تیرگی و پیری زودرس جلوگیری کنند.»

چگونه ضدآفتاب را به‌درستی استفاده کنیم؟

نکته‌ی مهم این است که ضدآفتاب‌های با SPF ۳۰ یا بیشتر و دارای طیف وسیع، از پوست در برابر هر دو نوع اشعه‌ی UVA و UVB محافظت می‌کنند.
در حالی که SPF 50 محافظت بیشتری در برابر UVB دارد، محافظت در برابر UVA (که مسئول پیری و تیرگی پوست است) به فرمولاسیون محصول بستگی دارد، نه صرفاً عدد SPF.
بنابراین، دکتر دباشی توصیه می‌کند هنگام خرید ضدآفتاب به نشانه‌هایی مانند PA یا «broad-spectrum» روی برچسب توجه کنید.

همچنین باید توجه داشت که SPF بالا به‌معنای فاصله‌ی بیشتر بین دفعات استفاده نیست.
ضدآفتاب، بدون توجه به SPF آن، باید هر ۲ تا ۳ ساعت یک‌بار تمدید شود، به‌ویژه پس از شنا، تعریق یا خشک‌کردن پوست با حوله. چرا که اثربخشی آن در طول زمان کاهش می‌یابد.

جمع‌بندی

ضدآفتاب یکی از ضروری‌ترین بخش‌های هر روتین مراقبت از پوست است. این محصول نه تنها از پوست در برابر اشعه‌های مضر خورشید محافظت می‌کند، بلکه از پیری زودرس پیشگیری کرده و خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش می‌دهد.
هنگام انتخاب ضدآفتاب، در نظر گرفتن عدد SPF (معمولاً ۳۰ یا ۵۰) مهم است، اما مهم‌تر از آن، اطمینان از محافظت در برابر هر دو نوع اشعه UVA و UVB است.

استفاده‌ی روزانه از ضدآفتاب، صرف‌نظر از وضعیت آب‌وهوا، یک عادت ساده اما مؤثر برای محافظت طولانی‌مدت از سلامت پوست است.