یادداشت‌های علم، یکشنبه ۲۴ خرداد ۱۳۴۹: سفیر شوروی، انگلیس‌ها را از واگذاری جزایر خلیج فارس به ایران برحذر می‌دارد

یادداشت‌های علم، یکشنبه ۲۴ خرداد ۱۳۴۹: سفیر شوروی، انگلیس‌ها را از واگذاری جزایر خلیج فارس به ایران برحذر می‌دارد یادداشت‌های اسدالله علم: [ مذاکرات] دیروز با سفیر انگلیس؛ و صبح [امروز هنگام صبحانه] با سفیر آمریکا [را در این جا نقل میکنم]. به طور خیلی خلاصه دیروز به سفیر انگلیس گفتم: شاهنشاه موضوع مذاکرات سفیر شوروی را با شما خیلی جدی گرفتند و می‌فرمایند خود این مطلب دلیل این است که باید این کار هرچه زودتر تمام شود معلوم میشود محض خاطر عراقی ها، شوروی‌ها در آن جا بی نظر نیستند یا این که وسیلهٔ عراقی‌ها میخواهند در دهانه خلیج فارس دست بیندازند راه حل شما را هم که در اشغال جزایر، عربستان سعودی مشارکت کند نپسندیدند فرمودند آنها دور هستند.

سرویس تاریخ «انتخاب»: اسدالله علم (۱ مرداد ۱۲۹۸ بیرجند – ۲۵ فروردین ۱۳۵۷ نیویورک)، یکی از مهم‌ترین چهره‌های سیاسی دوران محمدرضا شاه، وزیر دربار از ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶ و نخست‌وزیر ایران از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۲ بود.

«انتخاب» هر شب یادداشت‌های روزنوشت علم را منتشر می‌کند.

یکشنبه ۲۴ خرداد ۱۳۴۹: [ مذاکرات] دیروز با سفیر انگلیس.... و صبح [امروز هنگام صبحانه] با سفیر آمریکا [را در این جا نقل میکنم]. به طور خیلی خلاصه دیروز به سفیر انگلیس گفتم: شاهنشاه موضوع مذاکرات سفیر شوروی را با شما خیلی جدی گرفتند و می فرمایند خود این مطلب دلیل این است که باید این کار هرچه زودتر تمام شود معلوم میشود محض خاطر عراقی ها، شورویها در آن جا بی نظر نیستند یا این که وسیلهٔ عراقیها میخواهند در دهانه خلیج فارس دست بیندازند راه حل شما را هم که در اشغال جزایر، عربستان سعودی مشارکت کند نپسندیدند فرمودند آنها دور هستند. بنابراین تنها راهی که قبول میفرمایند این است که شیخ نشینها از ما تقاضا بکنند برای حفظ امنیت این جزایر قوای ما و آنها متفقاً از آن محافظت بکنیم گفت این یک راه حل است، ولی باید بگویم به هر صورت اشغال آن جا به هر صورتی ،باشد وسیله قوای ایران آسان نیست، چون سر و صدای عربها بلند خواهد شد گفتم ترس ما هم همین است که میگوییم هرچه زودتر تمام بشود ضمناً گفت یک دفعه دیگر با شیوخ حرف زدیم و شدید هم صحبت کرده ایم. البته وضع ابوموسی از دو جزیره تنب آسانتر است. بعد گفت: اگر قوا از دو طرف بروند، آیا عده آنها مساوی خواهد بود بعد تکلیف برافراشتن پرچم چیست؟ گفتم: هر کسی میتواند در قسمت خودش پرچم خودش را بزند ما همکار هستیم نه دشمن ضمناً گفتم باز هم باید به [شیخ نشینها حالی بکنید که منظور ما گرفتن و اشغال خاک نیست، حتی نسبت به معادن زیر دریایی خیلی سخاوتمند خواهیم بود. راجع به کار کویت ـ موضوع قرضه - [سفیر] به من گفت که لندن میگوید بهتر این است ما مداخله نکنیم چون کویتی ها خود را مستقل میدانند و دخالت ما برای آنها برخورنده است. در مذاکره] با سفیر آمریکا... [ گفتم عراق به کلی مستعمره شوروی شده است، هم چنین سوریه... سفیر شوروی سفیر انگلیس را از واگذاری جزایر به ایران برحذر می دارد.

برای چه؟ برای این که میخواهند به عراقیها کمک بکنند یا بالعکس عراقی ها می خواهند به روسها آوانتاژ بدهند؟

وضع ملک حسین وخیم است و به نظر میرسد که روزهای آخر اوست. اگر خلبانهای شوروی چنان که در مصر پیدا شدند، از عراق سر در بیاورند تکلیف چیست و وضع چه میشود؟ متأسفانه تمام پیش بینی های اعلیحضرت همایونی نسبت به خاورمیانه درست در میآید یعنی وضع روز به روز وخیمتر میشود و وضع شورویها هم برای دست اندازی به این مناطق بیشتر شما هم که... هیچ جور ر کمک نمی کنید نه کمک ،سیاسی نه کمک معنوی [و] نه کمک مادی. پس تکلیف چیست؟ لااقل نفت ما را هم بیشتر نمیبرید که خودمان پول به دست بیاوریم و در راه دفاع منافع مشترک خرج .بکنیم بار عربستان سعودی هم که بر شانه ماست. سفیر آمریکا همه مطالب را تصدیق کرد راجع به کمک به اعتبارات نظامی گفت: این کار آن چه از سابق باقی مانده ـ یعنی قسط] هشتم که در دست انجام است ولی ادامه کار برنامه ریزی دقیق لازم دارد رئیس مستشاران نظامی با دستگاه نظامی شما مشغول تنظیم آن هستند. تا این کار نشود فایده ندارد کنگره قبول نمیکند ولی راجع به مازاد درآمد نفت من فشار آورده ام هم راجع به فروش در آمریکا گرفتن سهمیه ـ و هم این که به جای کسری نفت لیبی نفت ایران جانشین بشود. مدتی هم راجع به جزایر... صحبت کردیم. بعد شرفیاب شده جریانات را عرض کردم .