قسمت هفتاد و چهارم خاطرات میلسپو: شیوهای که روسها به آن عمل میکردند با اصولی که پذیرفته بودند، به کلی فرق داشت در زمان جنگ ما خبر نداشتیم روسها در جلسات سری خود چه میگویند، ولی شیوهای که به آن عمل میکردند، به کلی با اصولی که پذیرفته بودند و تضمینهایی که داده بودند، مغایرت داشت.
سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکاییها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.
آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود.
اهداف و روشهای شوروی
در طول اقامت ما در ایران، هیئت به سبب مسئولیتهای سنگین مالی و اقتصادی خود تماسهای مکرر و گوناگونی با مقامات شوروی از جمله: سفارت سرکنسولگری، ارتش، نمایندگی بازرگانی شوروی و ایران سووترانس (مؤسسه حمل و نقل شوروی) داشت. همچنین همانطور که در فصل هفتم اشاره کردم، هیئت مدت زمانی هدف یک حمله گسترده و عمومی شده بود که معلوم شد در پس آن شورویها و طرفداران ایرانی شان قرار دارند. از این تماسها و تجربیات و نیز در طی فرصت عالی که برای مطالعه داشتیم، توانستیم عملیات شوروی را در ایران ببینیم و بشناسیم، آنهم نه به عنوان رویدادهای تصادفی و جدا از یکدیگر، بلکه به عنوان یک مجموعه کامل و مرتبط با هم.
فرصت مطالعه من با خاتمه مأموریت و عزیمتم در ۲۸ فوریه ۱۹۴۵ پایان یافت. ولی چند ماه بعد که سانسور لغو شد، گزارشهای مطبوعاتی بیش از پیش آموزنده شد و به یمن اعتراضات ایران و مراجعه آن کشور به سازمان ملل متحد، اکنون اطلاعات موثق و به جایی درباره رفتار شورویها در دست داریم. عملیات بعد از جنگ روسیه در ایران دنباله جریانات زمان جنگ بود و آنها را به نتیجه منطقی و پیش بینی شده شان رساند. در زمان جنگ ما خبر نداشتیم روسها در جلسات سری خود چه میگویند، ولی شیوهای که به آن عمل میکردند، به کلی با اصولی که پذیرفته بودند و تضمینهایی که داده بودند، مغایرت داشت. همین که جنگ به پایان رسید، آنها فاصله بین وعده و عمل را زیاد کردند یا به عبارت دیگر اعمال زمان جنگ خود را با پردهای از دود تبلیغات ملی ستیزه جویانه پوشانده بودند و در پس آن بدون هیچ انحرافی مشغول برنامههای آشوبگرانه خود بودند.