جولان سوریه چگونه به دست اسرائیل افتاد؟

جولان سوریه چگونه به دست اسرائیل افتاد؟ بلندی‌های جولان منطقه‌ای استراتژیک در مرز سوریه و اسرائیل که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، همواره اهمیت نظامی و سیاسی زیادی داشته است. این منطقه در طول تاریخ به‌ویژه در جنگ‌های مختلف درگیر بوده است. پس از جنگ شش‌روزه در سال 1967، بلندی‌های جولان تحت اشغال اسرائیل قرار گرفت.


سرویس تاریخ «انتخاب»؛ بلندی‌های جولان منطقه‌ای استراتژیک در مرز سوریه و اسرائیل که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، همواره اهمیت نظامی و سیاسی زیادی داشته است. این منطقه در طول تاریخ به‌ویژه در جنگ‌های مختلف درگیر بوده است. پس از جنگ شش‌روزه در سال 1967، بلندی‌های جولان تحت اشغال اسرائیل قرار گرفت. در ادامه به توضیحات بیشتر در مورد تاریخچه این منطقه و چگونگی از دست دادن آن توسط سوریه پرداخته می‌شود:

پیش‌زمینه تاریخی

بلندی‌های جولان به دلیل ارتفاعات و چشم‌انداز وسیع خود به ویژه در جنگ‌های منطقه‌ای اهمیت بسیاری داشت. این منطقه از نظر نظامی برای هر دو طرف، به دلیل موقعیت استراتژیک‌اش در مرزهای مشترک و توانایی نظارت بر مناطق وسیعی از سوریه و اسرائیل، به شدت اهمیت داشت. پیش از جنگ 1967، جولان تحت کنترل سوریه بود، و سوریه از این منطقه برای نظارت بر اسرائیل و جلوگیری از حملات احتمالی استفاده می‌کرد.

جنگ شش‌روزه (1967)

جنگ شش‌روزه که از 5 تا 10 ژوئن 1967 به طول انجامید، جنگی بود که بین اسرائیل و ائتلاف کشورهای عربی (مصر، سوریه و اردن) صورت گرفت. در این جنگ، اسرائیل به صورت پیش‌دستانه حملاتی را علیه کشورهای عربی انجام داد که نتیجه آن پیروزی سریع اسرائیل بود.

سوریه که در این جنگ درگیر بود، نتواست از بلندی‌های جولان دفاع کند. در روز اول جنگ، اسرائیل به‌طور وسیع به حمله به مواضع سوریه پرداخته و پس از شش روز جنگ، توانست بلندی‌های جولان را به طور کامل اشغال کند. ارتش اسرائیل در این مدت موفق به تصرف بیشتر از 1,200 کیلومتر مربع از اراضی جولان شد.

دلیل اهمیت بلندی‌های جولان

بلندی‌های جولان برای هر دو طرف، به ویژه از منظر نظامی، اهمیت حیاتی داشت. از نظر سوریه، این منطقه به دلیل ارتفاعات و موقعیت استراتژیک‌اش، مکانی برای کنترل و نظارت بر مناطق اطراف به‌شمار می‌رفت. از سوی دیگر، اسرائیل می‌دانست که با کنترل جولان، قادر خواهد بود که بر دمشق و بخش‌هایی از مناطق جنوبی سوریه نفوذ داشته باشد.

اسرائیل و اشغال جولان

پس از پایان جنگ شش‌روزه، اسرائیل اقدام به تثبیت موقعیت خود در بلندی‌های جولان کرد. در سال 1981، اسرائیل قانون «الحاق جولان» را تصویب کرده و این منطقه را به رسمیت شناخت. این اقدام اسرائیل در جامعه بین‌المللی با اعتراضات شدید روبه‌رو شد و هیچ کشوری آن را به رسمیت نشناخت. سازمان ملل متحد نیز این اقدام را محکوم کرد و همچنان به‌عنوان سرزمینی مورد مناقشه، وضعیت جولان را شناسایی کرد.

واکنش‌های سوریه

سوریه هرگز از دست دادن جولان را پذیرفت و همواره آن را بخش جدایی‌ناپذیر از اراضی خود می‌داند. سوریه در تلاش‌های مختلف دیپلماتیک برای بازپس‌گیری جولان از اسرائیل استفاده کرده، اما این تلاش‌ها تاکنون به نتیجه نرسیده است.

در جنگ یوم‌کیپور (1973)، که یکی دیگر از جنگ‌های بزرگ درگیری‌های عربی-اسرائیلی بود، سوریه تلاش کرد تا بخش‌هایی از جولان را بازپس گیرد. اما این جنگ نیز با ناکامی سوریه در بازپس‌گیری این منطقه به پایان رسید.

وضعیت فعلی

امروز، بلندی‌های جولان تحت کنترل اسرائیل باقی‌مانده است. اسرائیل در این منطقه شهرک‌سازی کرده و زیرساخت‌هایی را به‌طور گسترده توسعه داده است. سوریه همچنان به‌طور رسمی خواستار بازپس‌گیری جولان است و این موضوع یکی از مسائل کلیدی در مذاکرات بین اسرائیل و کشورهای عربی بوده است.

در سال‌های اخیر، در حالی که دیگر کشورهای عربی به‌ویژه در خاورمیانه روابط خود را با اسرائیل بهبود داده‌اند، مسئله جولان همچنان در سیاست‌های سوریه و روابط آن با اسرائیل یک موضوع حل‌نشده باقی‌مانده است. در سال‌های اخیر، ایالات متحده آمریکا نیز در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال 2019، تصمیم به به‌رسمیت‌شناختن حاکمیت اسرائیل بر جولان گرفت که این اقدام نیز با واکنش‌های منفی بین‌المللی همراه بود.